Dyz osteoartrit (KOA), kıkyrdagyň degenerasiýasy, kıkyrdagyň siňdirilmegi we subkondral süňk giperplaziýasy bilen häsiýetlendirilýän umumy dyz degeneratiw keseli bolup, dyz agyrysyna, bogun durnuksyzlygyna we funksional çäklendirmelere sebäp bolýar.KOA hassalaryň durmuş derejesine agyr täsir edýär we ilatyň saglygynyň esasy meselesidir.Proceedings of the National Science Academy (PNAS) neşir edilen epidemiologiki gözleg, KOA-nyň ABŞ-nyň ilatynda 20-nji asyryň ortalaryndan iki esse köpelendigini görkezdi.KOA ýokary derejeli adam keseline öwrüldi we adamlaryň durmuşyna we işine uly ýaramaz täsir etdi.
Osteoartrit jemgyýeti halkara (OARSI), KOA-ny bejermekde konserwatiw bejerginiň ähmiýetini nygtaýan KOA üçin birinji hatar dolandyryş çözgüdi hökmünde operasiýa däl-de, konserwatiw bejergini maslahat berýär.Amerikan revmatologiýa kolleji (ACR) konserwatiw bejerginiň neşe bejergisini we neşe däl bejergini öz içine alýan klassifikasiýasyny teklip etdi.Neşe serişdesini bejermek umumy maşklary we myşsa maşklaryny öz içine alýar, ýöne neşe däl usullar köplenç hassanyň talaplaryna bagly bolup, jedel etmek kyn.Esasy derman bejergisinde analjezikler, steroid däl çişmä garşy dermanlar we kortikosteroid sanjymlary bar.Aboveokardaky derman bejergisi belli bir derejede täsirli bolsa-da, esasy täsirleri hem bar.Soňky ýyllarda trombositlere baý plazmany (PRP) ýa-da gialuron turşusyny (HA) KOA-ny bejermekde içerki artikulýar sanjymyny ulanmak boýunça gözlegleriň sany köpeldi.Köp yzygiderli synlar, PR bilen artikulýar sanjymyň, HA bilen deňeşdirilende, agyry alamatlaryny ýeňilleşdirip we KOA hassalarynda dyz işini gowulaşdyryp biljekdigini görkezýär.Şeýle-de bolsa, 5 ýyllyk yzarlama bilen goşa kör tötänleýin gözegçilik, HA we PRP kombinasiýasynyň dowamly simptomatiki dyz degeneratiw üýtgemeleri we osteoartrit keseli bolan näsaglarda agyryny we işleýşini gowulaşdyrandygyny görkezdi.RCT, PRP-iň ýeňil we orta KOA üçin täsirli bejergidigini we HA we PRP-ni bilelikde ulanmagyň diňe HA (1 ýyl) we PRP (3 aý) ulanylyşyndan has gowudygyny görkezdi.Şeýle hem, RCT, PRP-iň dürli yzarlaýyş nokatlarynda simptom-funksiýany gowulaşdyrmak ýa-da täsir dowamlylygy nukdaýnazaryndan HA-dan has gowy kliniki gowulaşma üpjün etmeýändigini mälim etdi.Soňky ýyllarda barha köpelýän gözlegler, PRO-nyň HA bilen KOA bilen utgaşdyrylmagyna gönükdirildi we olaryň mehanizmleri çuňňur ara alnyp maslahatlaşyldy.Arassa PRP ergininde we PRP plus HA ergininde tendon öýjükleriniň we sinowial fibroblastlaryň göçüş mümkinçiliklerini deňeşdirýän synag synaglary, PRP-ni HA bilen garyşdyrmagyň öýjükleriň hereketini ep-esli gowulaşdyryp biljekdigini görkezdi.Marmotti HA-nyň PRP-e goşulmagynyň kondrositleriň köpelmegine we kıkyrtyklary bejermek ukybyny ýokarlandyryp biljekdigine göz ýetirdi.Geçirilen gözlegler, PRP bilen HA-nyň birleşmeginiň dürli biologiki mehanizmlerinden peýdalanyp, çişme molekulalary, katabolik fermentler, sitokinler we ösüş faktorlary ýaly signal molekulalarynyň işjeňleşmegini aňsatlaşdyryp biljekdigini we şeýlelik bilen KOA-nyň bejergisinde oňyn rol oýnap biljekdigini görkezdi.
Iş wagty: Noýabr-07-2022